De druk om te verduurzamen groeit: consumenten worden steeds kritischer, wetgevers verplichten transparantie en investeerders vereisen innovatie. Dat merken retailers. Toch zetten ze nog niet allemaal de knop om: in deze uitdagende economische tijd ligt de focus eerder op vandaag dan op morgen. Karin Captain (Sector Director Retail | Fashion & Lifestyle bij DHL eCommerce), Marleen Nelemans (Sustainability Manager bij DHL eCommerce) en Henk Hofstede (Sector Banker Retail bij ABN AMRO) gaan in gesprek over de uitdagingen – maar vooral ook de mogelijkheden – binnen duurzame retail.
Klok tikt door
‘Het is een uitdagende tijd voor retailers’, vertelt Karin. ‘Financieel staan ze onder druk, nu de coronacrisis achter de rug is en de overheid terugbetaling van steunpakketten en uitgestelde belastingen eist.’ Ondertussen blijven consumenten kritisch, aldus Marleen: ‘Ze willen nog altijd lage prijzen en snelle levering, maar verwachten óók inzicht in duurzame bedrijfsvoering. Denk aan sustainability-certificeringen, zodat ze weten hoe producten worden gemaakt en geleverd.’ ‘En bovendien,’ vult Henk aan, ‘blijkt uit recent consumentenonderzoek van ABN AMRO[1] dat bijna driekwart van de consumenten in het shopgedrag bewuster bezig is met zijn impact op de wereld dan vijf jaar geleden. Dus om competitief en transparant te zijn, moeten retailers in beweging komen.’
‘Maar niet alleen de consument voert de druk op, dat geldt ook voor stakeholders als investeerders en aandeelhouders’, zegt Henk. ‘Bovendien dwingt regelgeving en strenger toezicht door de ACM retailers om hun verantwoordelijkheid te nemen en duidelijk te communiceren naar de consument. Productieketens moeten inzichtelijker worden, in het kader van de aanstaande Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en de Europese Green Deal. Dat gaat overigens veel verder dan alleen CO2-uitstoot. De CSRD gaat bijvoorbeeld ook over mensenrechten en werkomstandigheden, afvalverwerking en de impact van het businessmodel op de biodiversiteit. Duurzaamheid – in de breedste zin van het woord – is geen trend die overwaait, maar een structurele verandering in ons denken en doen. Kortom: retailers kunnen hun kop niet langer in het zand steken. Ook al hebben ze het nu lastig, ze zullen ook moeten focussen op duurzaamheid om hun bestaan op de lange termijn veilig te stellen.’
Nu, voor later:
De noodzaak om te verduurzamen is onmiskenbaar. Dit is hét moment om een toekomstbestendige strategie te bedenken. Hoe? Volgens Marleen door eerst inzicht te krijgen in je huidige impact op mens en milieu. ‘Waar sta je op dit moment, wat kun je op lange termijn optimaliseren en wat kun je nú verbeteren? Daarin schuilt verantwoordelijkheid, maar ook eigenaarschap. Bedenk: niet elke verbetering vraagt om een flinke investering. Er is altijd iets mogelijk, binnen de kaders van je bedrijfsvoering en budget. Ontwikkel een strategie, koppel daar duidelijke, duurzame KPI’s aan én bedenk hoe je je resultaten overbrengt aan je klanten.’
‘Dat laatste punt is belangrijk’, onderschrijft Henk. ‘Het laatste onderzoek van Monitor Merk & Maatschappij[2] toont aan dat 35 procent van de consumenten best bereid is om meer te betalen voor een toekomstbestendig product – hetzelfde blijkt uit ons eigen recente onderzoek. Maar daarvoor is transparante communicatie wel key: ze geven die extra euro graag aan bedrijven die aantonen wat het oplevert.’
Digitaliseren en elektrificeren
Wat kunnen retailers zoal doen om hun voetafdruk te verkleinen? Digitaliseren en elektrificeren, bijvoorbeeld. Henk: ‘Technologie kan het verschil maken, maar daarvoor is het wel belangrijk dat retailers hun blik verbreden: de grootste winst is namelijk te halen in andere delen van de keten, zoals de productiefase. Met de komst van digitale ontwikkelingen als AI (artificial intelligence), kan de productie efficiënter én schoner worden ingericht. Ook kun je zo de distributie beter afstemmen op lokale behoeftes, waardoor je producten precies liggen waar de vraag is en je overstock voorkomt. Daar komt bij: breng je je hele keten digitaal in kaart, heb je direct meer inzicht in je impact, én kun je transparanter rapporteren. Win-win, dus.’
Marleen vult aan: 'Ook moeten we met z’n allen zo snel mogelijk van fossiele brandstoffen af. Natuurlijk gaat dat niet van de ene op de andere dag; de infrastructuur moet er ook naar zijn, en dat heeft tijd nodig. Maar waar het kan, moeten we over op alternatieven: elektriciteit, HVO100 of fietsbezorging bijvoorbeeld. Niet alleen in het bezorgproces, maar over de hele productieketen moeten retailers investeren in duurzame productiemiddelen. Ik begrijp ook: dat is duur. Daarom moeten ze zulke grote stappen goed en gunstig plannen, én op zoek naar duurzame, innovatieve partners.’
Duurzame partners
‘Je moet dus enerzijds zelf aan de slag, en een plan maken voor hoe je de aankomende jaren verder wilt verduurzamen – maar je kunt het niet alleen’, vervolgt Karin. ‘Daarom is het cruciaal om partners te vinden met wie je samen de verduurzamingsslag kunt maken. Wel belangrijk om kritisch te blijven, want sommige bedrijven laten een té rooskleurig beeld zien. Zoek partners die het niet alleen over duurzaamheid hebben, maar er ook iets mee doen.’ Dat beaamt Marleen: 'We zijn per slot van rekening allemaal onderdeel van elkáárs productieketen. Door partnerships te sluiten met bedrijven die over de schaal en middelen beschikken om te investeren in duurzame innovaties, kun je méér doen dan wanneer je het alleen probeert te redden. Inzicht krijgen, plannen maken, samenwerken: daar draait het om.’
We zijn allemaal onderdeel van elkaars keten. Dus écht verduurzamen, lukt alleen samen. Verder praten over toekomstbestendige retail?
[1] ABN AMRO, Circulaire producten populairder, maar prijs blijft belangrijk. Consumentenonderzoek naar circulaire producten en tijdelijk gebruik in Nederland (juli 2023)
[2] b-open & MarketResponse, Monitor Merk & Maatschappij (2022)
Mis geen update, meld u aan voor onze nieuwsbrief. Aanmelden